Ljetopis vječnosti

Ljetopis vječnosti novi roman Žarka Komanina pisca koji doživljenim lirskim glasom narativno oblikuje neke od najdramatičnijih tema srpske istorije dvadesetog veka po mnogim svojim narativnim elementima predstavlja sintezu i tematsko i semantičko zaokruživanje njegovog dosadašnjeg romansijerskog rada. Tema koju je Komanin u dosadašnjoj prozi često uzimao za osnovni predmet svojih romana – tragične ideološke podele naroda za vreme Drugog svetskog rata sagledane iz perspektive poraženih i ubijenih za njihovu ideju – u novom romanu je pojačana produbljenim narativnim pogledom na sudbinu poraženih i po završetku rata kada su ih samouvereni pobednici besprizivno proglasili za izdajnike naroda ne ostavljajući im nikakve mogućnosti da kažu svoju istinu o vremenu rata i o svom stradanju u njemu. "Lažna priča" pobednika o jedinoj istini o ratu i ideološkim podelama u njemu uslovila je s jedne strane zaborav velikih pojedinačnih i kolektivnih tragedija poraženih a s druge "nakalemljivanje" priče o pobednicima kao jedinim spasiocima naroda u teškim istorijskim vremenima. Glavni lik romana Simon Rujanić u časovima pred smrt u kojima u svojevrsnoj emotivnoj i etičkoj retrospektivi sagledava čitav svoj život tragajući za njegovim moralnim uporištem i ključnim životnim tačkama zna da istina i priča o poraženima "o ocu o braći o Pelinovljanima leži zakopana duboko u zemlji" preko "šezdeset godina" i da jednom mora da vaskrsne. U njegovim uspomenama i sećanju ona je konačno vaskrsla prvenstveno sagledana kao tragedija istorije i ideologije ali i kao opšta univerzalna tragedija egzistencije i čovekovog udesa u svetu. Zato je Komaninova knjiga i morala biti "napisana strašću nadom ljubavlju uspomenama bolom dušom opraštanjem" jer ona u svom elegičnom i molitvenom obraćanju večnosti i životu govori o trajnim a ne o prolaznim vrednostima i osobinama stvarnosti i čovekovog položaja u njoj. Žarko Komanin se Ljetopisom vječnosti potvrdio kao jedan od najindividualnijih savremenih srpskih proznih pisaca koji u uspešnom narativnom prožimanju istorije i morala poezije istine emocije i duhovnosti ostvaruje najvišu meru umetničkog kazivanja.