Svet Tominog jevanđelja

Ranih devedesetih godina u studijama Tominog hrišćanstva prevladavala je hipoteza da je ovaj ranohrišćanski dokument nastao u Istočnoj Siriji verovatno u oblasti grada Edese. Manji broj naučnika je zastupao nešto stariju i konzervativniju tezu da je ono napisano tamo gde je i pronađeno – u Egiptu. Ispitivanje porekla rane hrišćanske zajednice pod neobičnim imenom naaseni koja je koristila ovaj spis kao svoje jevanđelje dovodi u pitanje kako egipatsku tako i istočnosirijsku hipotezu o njegovom poreklu i putevima prenošenja. Iako bi se osnovano moglo tvrditi da su bar neke od Isusovih izreka iz Jevanđelja po Tomi zapisane još u prvom veku ključni pomak u razvoju tog dela bio je zapravo vezan uz njegovu naknadnu gnostičku redakciju. Glavna razlika između Tome i sinoptičkih jevanđelja koja su imala sličnu ali ne identičnu povest redakcije jeste baš u tome što je prvo jevanđelje nastajalo u izrazitijem sinkretističkom miljeu koji je vrlo rano verovatno još tokom prvog veka poprimio gnostička obeležja. Ovaj pravac istraživanja vodi potom direktno u Malu Aziju tačnije u oblast grada Hijerapolisa u Frigiji. Analiza imena porekla kao i mitologije doktrine i rituala sekte naaseni pomogla je da se izvedu i neki koherentniji zaključci o njenom identitetu.Ova knjiga se nakon punih trinaest godina sada prvi put objavljuje na srpskom jeziku. Prevod Jevanđelja po Tomi Novice Petrovića objavljen je u posebnom dodatku ove knjige. Taj prevod je izvorno publikovan pored drugih spisa iz biblioteke Nag Hamadi u knjizi Gnostički tekstovi (Alef Gradac Čačak 1992) a sačinjen je na osnovu engleskog prevoda Tominog jevanđelja.