Hiljadu i jedna noć

Zbornik priča (legendi i bajki) Hiljadu i jedna noć oblikovan sigurno više od šest vekova i kao veliko delo arapske kulture zapisan je u ovoj današnjoj verziji u Egiptu kada su Osmanlije zauzele Egipat smatra se da je prestalo dalje dopunjavanje i dopričavanje Hiljadu i jedne noći. Hiljadu i jedna noć je višetomna zbirka priča koja ma kako bogato raznorodna i temama i epohama ima jedinstvenog mitskog pripovedača odnosno devojku plemenitog roda što daje otmenu intonaciju pripovedanja. Pripovedanje je ritualno. Šeherezada na oltar svoga spasa prinosi priče. Priče su svedočanstva drevnosti arapskog sveta one su o herojima i njihovim podvizima ali i bajke o životu na dvorovima kao i mitske istine o ljudskom uzdizanju i stradanju. Ima u njima mnogo čuda ali je najviše čudo ljubav pa je i najviše zbornik o duhovnoj i putenoj ljubavi kao o najvišem ljudskom odličju. To je činilo da Hiljadu i jedna noć bude sve više prevođena knjiga ili sa arapskog ili sa jezika dotadašnjih prevoda. Na srpski je prevođena i sa francuskog i sa ruskog jezika. Prevodioci su bili Stanislav Vinaver i Marko Vidojković. Geografski prostor na kome je nastala ova čudesna zbirka približan je prostoru na kome je nastala i Biblija ali znatno širem od Srednjeg do Bliskog istoka i na arpskom prostoru severne Afrike. Ova zbirka je nastala u narodu kome Biblija određuje drevno poreklo od Ismaila sina Avrama i robinje Agare. Sigurno je ovo jedan od najčitanijih zbornika sveta možda čak i posle Biblijinih Zaveta. Ali se ne čita sa uzvišenom bobobojažljivošću već sa strašću koja se kao greh ispoveda.Milovan Vitezović