Primjeri čojstva i junaštva

Vojvoda Marko Miljanov Popović (1833 – 1901) bio je veliki junak i znameniti srpski pisac. Ostavio je dragoceno svedočanstvo o svom plemenu čoveku i dobu i izvanredno moralno-filizofsko književno delo Primjeri čojstva i junaštva. Primjeri Markovi čine zbirku kratkih priča o onom vremenu i junaku kome su čovečnost moralni imperativ i čast – važniji od života i klasično shvaćenog junaštva. Pisani usmenom sintaksom narodnog pripovedanja i slojevitim jezikom s arhaičnim i pokrajinskim nijansama Primjeri su odmah po objavljivanju u Beogradu (izdanje Čupićeve zadužbine 1901 priredio Simo Matavulj) pohvaljeni i prihvaćeni kao vrhunsko prozno i istorijsko svedočanstvo. Među prvima visoku ocenu Markovog dela dao je Jovan Skerlić. Ovom izdanju (2007) pridodali smo kao pogovor besedu koju je akademik Matija Bećković održao u Beogradu prilikom otkrivanja biste Marka Miljanova na Kalemegdanu o piščevoj stogodišnjici smrti i Primjera 2001. godine.