Istorija čovečanstva - Rim

Na stranicama ovog toma čitalac će biti svedok uspona slave i opadanja Rimskog carstva koje je izgradilo svet Sredozemlja i postavilo strukturu Evrope toliko čvrsto da je rimsko nasleđe živo i danas. Savremeni svet Rimu duguje pre svega temelje prava i romanske jezike te antičke državne korene koji ujedinjuju Evropu. Stare glavne saobraćajnice rimskog ncarstva u Evropi severnoj Africi i na Bliskom istoku bile su put zbližavanja udaljenih naroda i kultura. S druge strane Rim je bio surov osvajač a borci protiv njega postali su romantični nacionalni junaci Španije Francuske Engleske. Rim je bio jedina civilizacija čije su teritorije okružile Sredozmeno more. sve tajne Rima nisu ni danas otkrivene od zagonetnih Etruraca do dvorova Juluja Cezara Avgusta Trajana ili Marka Aurelija. Postojali su i sasvim drugačiji carevi poput Nerona i Kaligule čiju su vladavinu obeležili neumerenost i zločin. Rimsko carstvo bilo je i hrišćansko što je promenilo i carstvo i hrišćansko što je promenilo i carstvo i hrišćanstvo. esavladiv izazov predstavljale su ogromne teritorije i unutrađnje teškoće podela na Zapadno i Istočno carstvo. Prvo će srušiti varvari i to je kraj antike drugo Turci i to je kraj srednjeg veka. Dug prema Rimu - koji smo nasledili od predaka - prenosi se vekovima i danas bi vrlo malo kultura moglo poreći da taj dug postoji. Građani evropskih država Rimu duguju pored drugih ne manje važnih stvari mnoge današnje najveće evropske gradove temelje prava veliki broj spomenika i romanske jezike koji su u svojevrsnom sveobuhvatnom prenošenju latinskog nasleđa dospeli na druge kontinente kao španski jezik u Ameriku. Kao što se vidi u pitanju su tekovine u isti mah materijalne i nematerijalne jer na primer u nasleđe Rima takođe se ubraja prvo povezivanje evropske teritorije zahvaljujući odličnoj mreži puteva koji su duže od jednog milenijuma bili glavne saobraćajnice Starog kontinenta. Rim zaslužuje povlašćeno mesto na stranicama istorije zato što je bio jedina civilizacija čije su teritorije opasale Sredozemno more. U ranom razdoblju i u dobu Republike srećemo se s nastankom Rima gde se obavezno mora pomenuti zagonetni etrurski narod od kog su potekla tri poslednja rimska kralja a posle njih je uvedena republika kojom su upravljali nobili iz redova patricija. Zatim otpočinje uzbudljiv i nezaustavljiv proces osvajanja i strahovite političke napetosti oko vladavine sve moćnijom rimskom državom napetosti čiji je najpoznatiji izraz ubistvo Julija Cezara. Doba razvijenog Carstva razdoblja kada Rim dostiže vrhunac slave i u kome su se smenjivali tako sposobni imperatori kakvi su bili Avgust Trajan ili Marko Aurelije dok su na drugoj strani postojali carevi čiju je vladavinu obeležila neumerenost kao što su bili Neron ili Eagabal bilo je labudova pesma Rima. Zatim će doći opadanje s carstvom koje je već bilo hrišćansko i koje će pritisnuto na svim granicama svoje ogromne teritorije i izjedeno unutrašnjim teškoćama izdahnuti od ruke varvara. Ali naporedo s tim stranama zanimljive rimske politike postoje i brojna mesta - u običnom životu ili na carskom dvoru - gde se mogu sresti drugi junaci i mnogo toga važnog i privlačnog iz istorije Rima: od vojske do cirkuskih igara od vladavine u provincijama i gradovima do obrazovanja dece i omladine od izuzetno uspelih umetničkih dela do priređivanja gozbi od paganskih bogova do trijumfa hrišćanstva od careva do robova... Sve u svemu to davno prohujalo vreme još traje u nama.