Vizantija i rimski primat

Može se slobodno reći da je danas jedina ozbiljna prepreka približavanju istočnih crkava i Rimokatoličke crkve pitanje rimskog primata. Knjiga Vizantija i rimski primat F. Dvornika sadrži proučavanja koja se tiču organizacije prvobitne Crkve i ideja koje su nadahnule oce prvih sabora da odobre tu organizaciju. Autor navodeći najznačajnije činjenice i autoritativne izjave pokazuje da je ideja o primatu bila prisutna u Vizantijskoj crkvi u različitim epohama njene istorije. Neke činjenice pomenute u ovoj studiji jesu opštepoznate ali predstavljanje tih događaja u jednom novom okviru omogućava da se ti problemi bolje rasvetle. U uvodu autor napominje da razlike koje se javljaju u poimanju Crkve U Vizantiji i na Zapadu u njenom zemaljskom vidu razlike koje se takođe zapažaju u evoluciji organizacije dveju crkava treba razumeti u svetlu činjenice da su se te dve polovine hrišćanstva razvijale u različitim socijalnim i političkim uslovima. Jedina politička filosofija koju su poznavali Vizantinci bila je zasnovana na jelinističkom političkom sistemu koji je u imperatoru video Božjeg zastupnika na zemlji koji je imao ne samo pravo već i obavezu da nadgleda Crkvu i brani pravoslavnu veru. Ta ideologija bila je prihvaćena u celom hrišćanskom svetu ali je Rimokatolička crkva mogla da izbegne štetne posledice imperijalne vlasti jer imperatori nisu rezidirali u Rimu. Posledica tog razvoja očitovala se i u zakonodavnoj oblasti. Dok je u Vizantijskoj crkvi imperator nastavljao da donosi zakone prema hrišćanskom jelinizmu na Zapadu je suvereni Pontifeks povremeno postajao jedini zakonodavac u Crkvi. Polazeći od tih činjenica Dvornik u knjizi Vizantija i rimski primat rasvetljava problematiku primata kroz osam poglavlja konstatujući da se ne može izgraditi savez na zastarelom materijalu. Ako na obe strane postoji želja da se ozbiljno poradi na približavanju i možda čak na ujedinjenju treba se okrenuti periodu od IV do XI veka jer tu se može pronaći osnov za savez zaključuje autor na kraju knjige.