Kraljevstvo beloglavog supa

Fotomonografija o ptici grabljivici Beloglavi sup i o specijalnom rezervatu prirode Uvac. Beloglavi sup koga u narodu često nazivaju "nebeski kralj" retka je ptica čije se najveća kolonija na Balkanu sačuvala u dolini reke Uvac u jugozapadnoj Srbiji. Beloglavi sup je lešinar ali on ne lovi plen i ne traži žrtvu nego se hrani uginulim životinjama čisteći prirodu. Prema narodnom verovanju to je "sveta ptica" koja zahvaljujući jakom imunološkom sistemu sprečava prenošenje stočnih bolesti. Stari Grci i Rimljani smatrali su ga božanskom pticom i prinosili mu žrtve u nadi će njegovo pojavljivanje proreći ishode važnih događaja. Egipatski faraoni nosili su ga na oprsnicama kao zaštitu od zala u velikim bitkama a ta ptica bila je simbol i na plaštovima grbovima i zastavama srednjovekovne srpske vlastele Nemanjića Mrnjavčevića Crnojevića Lazarevića. Postoji verovanje u narodu da beloglavi sup može da predvidi oluju rastera oblake predoseti nemile događaje. Kako je navedeno u fotomonografiji "Kraljevstvo beloglavog supa" objavljenoj početkom 2008. u izdanju Fonda za zaštitu ptica grabljivica " Beloglavi sup" - Nova Varoš njegova uloga u lancu prirode je nezamenljiva jer obavlja prirodnu reciklažu i čisti prirodu od uginulih životinja i zbog tih karakteristika je cenjen u svetu. Raspon krila tog "nebeskog letača" dostiže i oko tri metra a naučnici su saznanja o načinu njegovog letenja primenjivali prilikom konstrukcije različitih letelica i padobrana. Čovek je oduvek pridavao značaj njegovom savršenom letu. Na području Balkana oni lete i do podnožja zone formiranja oblaka a zabeležen je i slučaj njihovog letenja na visini od oko 11.000 metara. U monografiji se navodi da žitelji jugozapadne Srbije pamte staništa supa jos od sredine prošlog veka i tada ga je bilo u klisurama Drine Kumanici na Limu Sutjesci kod Priboja klisuri Velikog Rzava. Do početka sedamdeesetih godina prošlog veka staništa te retke ptice održala su se samo u Uvcu i Gonjoj Trešnjici što je posledica njegovog sistematskog uništavanja koje je započelo 1948. godine u sklopu akcija lovačkih društava na suzbijanju štetočina u lovištima. Sedamdesetih godina prošlog veka počela je zaštita ugrožene vrste beloglavog supa u Uvačkom jezeru a početkom 1992. preostalo je samo šest parova te ptice što je pretilo potpunom istrebljenju "nebeskog kralja" u Srbiji. Uredbom Vlade Republike Srbije 1992. godine zaštićena su sva aktivna staništa supa u republici rezervat na Uvcu je proširen na sva tri Uvačka jezera i okolinu a otvoreno je i hranilište za njih istaknuto je u monografiji. Proglašenjem specijalnog rezervata prirode "Klisure reke Uvac" počelo je novo poglavlje zaštite beloglavog supa i od 1995. naglo raste broj ptica - 1999. godine na tom području zabeleženo je 30 parova te retke ptice a 2002. kolonija na Uvcu postaje najveća na Balkanu. Očuvanje beloglavog supa uspelo je zahvaljujući naporima stručnjaka istraživača lokalnog stanovništva i državnih organa koji su zajednički i na vreme preduzeli različite mere kako Srbija ne bi ostala bez svog "nebeskog kralja."